Interview Maartje Stokkers
‘Het zijn donkere liederen, ja, ze gaan over liefde en verlies, maar er gloort heus wel wat hoop.’ Prégardien heeft een paar dagen vakantie na een recital in Antwerpen en licht vanuit de auto het programma toe: ‘Het is begonnen als een experiment. We wisselen de elf liederen uit Rihms bundel Ende der Handschrift van dichter Heiner Müller af met Schubertliederen op gedichten van Ernst Schulze.’
‘Ook al zit er 200 jaar tussen de muziek van Rihm en Schubert, de mix werkt goed omdat de liederen bij elkaar passen wat betreft toonsoort en emoties. Terwijl er hier en daar juist een contrasterende sfeer ontstaat.’
Prégardien wordt begeleid door Hans Eijsackers, die samen met bariton Henk Neven het artistieke leidersduo vormt van het liedfestival in Zeist.
Eijsackers: ‘Hij heeft dat prachtig gedaan, die combinatie van liederen. In Schuberts Auf der Bruck galoppeer je verwachtingsvol mee met een man te paard naar zijn liefje, dat er helemaal niet blijkt te zijn. Naadloos gaat het over in Glückloser Engel van Rihm, waarin je je ineens “tussen stad en stad, na de muur … de afgrond” bevindt. Hier is de geliefde wel zichtbaar, maar wie is ze eigenlijk?’
‘Dan volgt in Im Frühling van Schubert, over de nostalgie van een plek, in dit geval de natuur in de lente, waar je ooit gelukkig was met je geliefde. De schoonheid van de natuur is er nog wel, maar die geliefde en dat geluk niet meer. De ik-persoon ziet een uitweg: een vogeltje zijn, dan kon hij de hele zomer lang in de boom zoet zingen over haar.’
‘Het antwoord hierop is Rihms Nature morte, met daarin het beeld van drie bungelende lichamen in het licht van de maan. De liederen plaatsen zich wederzijds in een soms nieuwe context, of ze accentueren de associaties die opgeroepen worden.’
Kun je Wolfgang Rihm de 21ste-eeuwse Schubert noemen?
Prégardien: ‘Rihm is een van de componisten geweest die zich realiseerden dat de link tussen dichtkunst en muziek begrijpelijk moet zijn. De muziek uit de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw was veel te moeilijk, men verlangde naar melodieën en harmonieën die logisch en helder waren.’
‘Wanneer je luistert naar Rihms liederen, hoor je dat hij gedichten hetzelfde benaderde als de componisten uit de 19de eeuw, zoals Schubert en Schumann. De muziek van Rihm is enorm expressief, het gaat van donkere, maar keihard gespeelde diepten naar ongemakkelijke hoogtes. Het pessimisme dat uit de teksten van Heiner Müller spreekt, is zowat tastbaar.’
Prégardien is bijna 70 en nog altijd een veelgevraagd zanger. Wat is zijn geheim? ‘Ik ben gestopt met lesgeven. Ik heb meer tijd, niet alleen voor muziek maar ook voor mijn familie. Ik ben geestelijk en fysiek gezond en toevallig doet mijn stem het ook nog steeds. Hij is wel veranderd, de hoge noten lukken niet meer goed. Ik pas muziek aan, zing sommige liederen bijvoorbeeld een noot lager, volgens mij is dat legaal.’
‘Daarbij luister ik kritisch naar opnames van mezelf, probeer tekenen te horen die me vertellen dat ik moet stoppen. Tot zover heb ik ze nog niet gehoord. Ik hou er ook gewoon zo van om op het podium te staan. Voor mij is het een vorm van psychotherapie, ik kan er mijn gevoelens uiten.’
Uw zoon Julian is ook zanger. Beschouwt u hem als uw opvolger?
Prégardien: ‘Julian wil zeker niet mijn opvolger genoemd worden. Hij had het lastig in het begin van zijn carrière. Met mij als vader had hij het aan de ene kant makkelijk en aan de andere kant juist helemaal niet. Hij moest stevig in zijn schoenen staan. Ik wilde in eerste instantie niet eens dat hij ook zanger zou worden, omdat ik bang was voor problemen tussen ons. Ik heb geprobeerd het uit zijn hoofd te praten, maar gelukkig is dat niet gelukt. Nu staan we ook samen op het podium en dan zijn we zielsgelukkig.’
